ದೆಹಲಿ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 14: ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಒಂದು ದೇಶ ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ ಕುರಿತು ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಿಗೆ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಸಾಧಕ-ಬಾಧಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.
ಸಂವಿಧಾನದ ಕನಿಷ್ಠ ಐದು ವಿಧಿಗಳಿಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ತರುವುದು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಒಮ್ಮತವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಸುಮಾರು 30 ಲಕ್ಷ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಯಂತ್ರಗಳು (ಇವಿಎಂಗಳು) ಮತ್ತು ಮತದಾರರ-ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ಪೇಪರ್ ಆಡಿಟ್ ಟ್ರಯಲ್ (ವಿವಿಪಿಎಟಿ) ಯಂತ್ರಗಳು, ಬೃಹತ್ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಪಡೆಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
ದೇಶ, ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಸುಗಮ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಗಮನಾರ್ಹ ಕಾರ್ಯಪಡೆ.
ಸಂವಿಧಾನದ ಕನಿಷ್ಠ ಐದು ವಿಧಿಗಳಿಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ತರುವುದು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಒಮ್ಮತವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಇದಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 30 ಲಕ್ಷ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಯಂತ್ರಗಳು (ಇವಿಎಂಗಳು) ಮತ್ತು ಮತದಾರರಿಂದ ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ಪೇಪರ್ ಆಡಿಟ್ ಟ್ರಯಲ್ (ವಿವಿಪಿಎಟಿ) ಯಂತ್ರಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಬೃಹತ್ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಪಡೆಗಳ ನಿಯೋಜನೆ, ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಸುಗಮ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಲೋಕಸಭೆಯಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳವರೆಗಿನ ಎಲ್ಲ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚ ಸುಮಾರು 10 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಆಗಲಿದೆ ಎಂದು ಮಂಗಳವಾರ ಹೊಸ ವರದಿಯೊಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಮತದಾನದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ಒಂದು ವಾರಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಿದರೆ ಮತ್ತು ಮಾದರಿ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಪಕ್ಷಗಳು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಅನುಸರಿಸಿದರೆ 3 ರಿಂದ 5 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳಷ್ಟು ವೆಚ್ಚ ಕಡಿಮೆಯಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನ ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಇನ್ನೂ 2024 ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯು ಸುಮಾರು 1.20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು 20 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗೂ ಇದು ಹೊಸ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತಯಂತ್ರಗಳ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲ.
ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸಲು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 30 ಲಕ್ಷ ಇವಿಎಂಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನೀತಿಗಳ ಸಂಶೋಧನಾ-ಆಧಾರಿತ ವಿಶ್ಲೇಷಕ ಎನ್ ಭಾಸ್ಕರ ರಾವ್ ಪ್ರಕಾರ, ಲೋಕಸಭೆ, ವಿಧಾನಸಭೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ (ಪಂಚಾಯತ್‌ಗಳು, ಜಿಲ್ಲಾ ಪರಿಷತ್ತು, ಪುರಸಭೆಗಳು) ಒಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಲು 10 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಬೇಕಾಗಲಿದೆ.
ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಖರ್ಚು ಮಾಡಬೇಕಿಲ್ಲ. ಪಕ್ಷಗಳು ಹಾಗೂ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತವೆ.
ಚುನಾವಣೆಗೂ ಮುನ್ನ ಪಕ್ಷದ ಖರ್ಚು ಹೆಚ್ಚು!
ಚುನಾವಣಾ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುವ ಮುನ್ನವೇ ಪ್ರಚಾರ ಕಾರ್ಯ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆ ಘೋಷಣೆಯಾದ ದಿನಾಂಕದಿಂದ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಪಕ್ಷಗಳು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ಕುರಿತು ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಕೇಂದ್ರ: ಕಲ್ಪನೆ ಎಷ್ಟು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯ?
ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಖರ್ಚು ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬ ಮಿತಿ ಇದ್ದರೂ, ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೂ ರಾವ್ ಪ್ರಕಾರ, 2024 ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ 1.20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಎಲ್ಲಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆದರೆ 3 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಬಹುದು. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 4,500 ವಿಧಾನಸಭಾ ಸ್ಥಾನಗಳಿವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ.
ಎಲ್ಲಾ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಲು 1 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಅವರು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಸುಮಾರು 500 ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಸ್ಥಾನಗಳಿವೆ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಜಿಲ್ಲಾ ಪರಿಷತ್ (650 ಸ್ಥಾನಗಳು), ಮಂಡಲಗಳು (7000 ಸ್ಥಾನಗಳು) ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ (ಗ್ರಾಮ) ಪಂಚಾಯತ್‌ಗಳು (2,50,000 ಸ್ಥಾನಗಳು) ಚುನಾವಣೆಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು 4.30 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಎಂದು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುವುದರಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುವುದು ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ರಾವ್ ಹೇಳಿದರು.
ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರ, ಚುನಾವಣಾ ಸಮಿತಿಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವ ಮತ್ತು ಮಾದರಿ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಪಕ್ಷಗಳು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸುವಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಗಳು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಭ್ಯಾಸವು ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ಒಂದು ವಾರದ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡದ ತಾರ್ಕಿಕ ಚುನಾವಣಾ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
